KESULTANAN GUJERAT (806-980 / 1391-1583
)
PENDAHULUAN
Kesultanan Gujerat merupakan salah satu
warisan peradaban Islam di India. Keberadaan kerajaan ini telah menjadi
motivasi kebangkitan baru bagi peradaban tua di anak benua India yang nyaris tenggelam.
Sebagaimana diketahui, India adalah suatu wilayah tempat tumbuh dan
berkembangnya peradaban Hindu. Dengan hadirnya Kerajaan- kerajaan Mughal, Delhi
maka dari situ lahirnya kerajaan yang hebat walaupun hanya selama 200 tahun
tetapi ia menunjukkan Islam pernah mempunyai kuasa hebat di Gujerat. Implikasi daripada kejatuhan kuasa Kesultanan
Gujerat ini maka kejayaan India dengan peradaban Hindunya yang nyaris
tenggelam, kembali muncul.
Di kalangan masyarakat Arab, India dikenali
sebagai Sind atau Hind. Sebelum kedatangan Islam, India telah mempunyai
hubungan perdagangan dengan masyarakat Arab. Pada saat Islam hadir, hubungan
perdagangan antara India dan Arab masih diteruskan. Akhirnya India pun
perlahan-lahan bersentuhan dengan agama Islam. India yang sebelumnya
berperadaban Hindu, sekarang semakin kaya dengan peradaban yang dipengaruhi
Islam.
Islam menjadi agama kedua terbesar di Tamadun
IndiaAntara kerajaan-kerajaan Islam yang wujud di India ialah Kesultanan
Gujerat, kerajaan Sabaktigin, kesultanan Delhi, kerajaan Ghori, kerajaan
Khilji, kerajaan Tughluq, Kesultanan Moghul, Humayun, Akbar, Jahangir dan
Aurangzeb. Kedatangan Islam ke India melalui beberapa cara antaranya melalui hubungan
perdagangan , penyebaran Islam yang berlaku secara tidak langsung, penyebaran
Islam oleh pedagang Arab dan hubungan secara terus iaitu penaklukan Sind oleh
Muhammad al Qasim(713M). Melalui penaklukan orang Islam berbangsa Turki, Afghan
dan Monggol, Mahmud al Ghaznawi serta angkatan tentera telah menyerang sekitar
tahun antara 1008-1026M. .
Sejarah mencatat raja Hindu sudah ditakluk
oleh Allauddin Khilji iaitu beliau seorang pemimpin dari bangsa Turki-Afghan,
pada tahun 1297. Namun Islam diyakini telah sampai disana enam abad sebelumnya.
Sama seperti kedatangan umat Islam di Malabar dan di Kerala, Islam juga telah mulai
tersebar di Gujerat. Pedagang dari Semenanjung Arab sudah melakukan pelayaran di
wilayah pantai Gujarat. Pedagang Arab ini menjadi Muslim pertama yang tiba di
Gujarat sejak tahun 15 Hijrah bersamaan 635 Masihi ketika gabenor Bahrain
mengirimkan ekspedisi ke Thana dan Bhaurch. Jalinan hubungan dengan Islam
berlanjutan selama beberapa abad dalam bentuk serangan, perdagangan, dan
penghijrahan. Ahli sejarawan iaitu Alwi Shahab menyatakan bahawa Gujarat adalah
pelabuhan singgah bagi hubungan awal bangsa Arab dengan Indonesia yang terjadi
sekitar abad ke-4 Masihi. Ketika itu, pedagang dari Handramaut berlayar ke
Nusantara dan singgah di Gujarat. Mereka membina perkampungan yang oleh orang
India dinamakan ‘Arabito’.
Sebagai bukti, Muhammad Ali Jinnah adalah
seorang yang telah mengasaskan negara Islam di Pakistan. Beliau merupakan
seorang yang berasal dari Gujarat. Seni Islam dapat kita temui dengan jelas melalui
ibu kota Gujarat iaitu Ahmedabad. Kota yang terletak di tepi sungai Sabarmati
itu didirikan oleh Sultan Ahmad Shah I pada 1411 sebagai ibu kota Kesultanan
Gujarat. Kata “Ahmad” bagi kota ini berkait dengan visi Sultan yang waktu itu mendapat ilham
bahawa kota itu harus didirikan oleh empat orang bernama Ahmad yang tidak
pernah meninggalkan solat lima waktu. Maka, dicarilah empat orang bernama Ahmad
itu sehingga berkumpullah Sultan Ahmad Shah I, Sheikh Ahmad Khattu dari
Sarkhez, Qazi Ahmad Jod dari Patan, dan Malik Ahmad. Mereka berempat datang
bersama dan mendirikan kota tersebut.
Profesor Imtiaz Ahmed, dari Jarwaharlal Nehru
University di Delhi menyebut Gujarat sebenarnya memiliki tradisi toleransi yang
kuat. Sultan Ahmad Shah bahkan mengahwini seorang puteri Hindu. Masjid yang ia
dirikan juga memasukkan unsur-unsur Hindu. Muslim Gujarat sendiri bukanlah
pendatang kerana mereka adalah “mualaf’ yang memeluk Islam. Jadi darah mereka
dalah darah India juga.
Tahun 1593, Raja Mughal Akbar menaklukkan
Gujarat, dan Gujarat yang tergabung dalam Kerajaan Mughal selama dua abad.
Setelah kematian Raja Mughal Aurangzeb, pada tahun 1707, pemerintah Mughal
mulai melemah hingga akhirnya Gujarat jatuh kepada Inggeris di akhir abad
ke-19.
SEJARAH AWAL GUJERAT
Gujerat merupakan sebuah negeri yang terletak dibawah
naugan India. Ia berada di barat India. Sejarah Gujerat,
bermula dengan penempatan Tamadun Lembah Indus yang telah ditemui di rantau ini.
Dengan penemuan tapak Harappa besar Dholavira di Daerah Kutchh, sejarah Gujarat
dikatakan telah muncul sebagai sebuah kerajaan sejak5000 SM. Lothal merupakan sebuah
Bandar di Harappa yang terawal telah dibina pada tahun 3000 SM dan ianya merupakan
sebuah pelabuhan tertua terkenal di dunia pada masa itu. Pada waktu itu,
bandar-bandar di pantai Gujarat seperti Bharuch, berfungsi sebagai pelabuhan dan
pusat perdagangan di Nanda, Maurya, Satavahana, Empayar Gupta dan Kshatrapas
Barat. Namun, selepas kejatuhan Empayar Gupta kerana diperintah secara ringkas oleh
Harsha pada abad ke-6, Gujarat telah berkembang sebagai Hindu / Buddha yang
bebas negeri.
Pada tahun 1025 masihi, Mahmud Ghaznawi telah menyerang
Gujerat dan dihancurkan berhala Sumenat yang dimegah-megah oleh penduduknya. Tujuan
Mahmud melakukan demikian kerana beliau ingin menegakkan kalimah Tauhid di seluruh
India dan menghilangkan pengaruh menyembah berhala. Mahmud merupakan anak kepada
Sabaktakin iaitu Raja daripada Kerajaan Sabaktakin. Ianya sebuah kerajaan kecil
dibawah perlindungan Kerajaan Bani Saman yang mana pada asalnya ia diasaskan oleh
Alp Takin.
Manakala pada abad pertengahan, wilayah daerah
Gujerat yang terletak di pantai barat India yang terdiri daripada kedua-dua bahagian
tanah besar telah berhubung dengan timur Rann dengan Cuthchc (Kachh) sehingga semenanjung
Kathiawar. Hal ini kerana ianya saling berkaitan
kepentingan untuk perdagangan dan maritime dengan negara lain di Lautan India.
Didapati bahawa Gujerat adalah antara wilayah yang kaya. Maka pada akhir abad ke-14 Gujerat telah diperintah oleh gabenor Kesultanan Delhi kerana kuasa kesultanan mereka yang lemah sehingga tahun 793/1391 iaitu pemerintah
terakhirnya Tughluqid Muhamad 4 yang memerintah di utara India pada masa itu. (Bossworth,
Clifford Edmund, :312)
Kerajaan
Gujarat telah ditubuhkan pada 1396. Farhat-ulMulk, yang telah dilantik sebagai
Gabenor wilayah oleh Firuz Shah. Pada tahun 1391, Muhammad Shah iaitu anak bongsu Firuz,
dilantik Zafar Khan kepada kerajaan Gujarat dan menghantar beliau untuk
menubuhkan pihak berkuasa di sana. Gabenor baru adalah anak Rajput yang baru
masuk Islam iaitu Wajih-ul-Mulk Didwana seorang Gabenor Nagaur. Pada 4 Januari
1392, Farhatul-Mulk dikalahkan sehingga mati akibat cedera di Gambhu yang
terletak lapan belas batu di selatan
Patan.
Kemudian
berlaku pemecatan Delhi. Maka, Gujarat Rajput Muslim iaitu gabenor Zafar Khan
Muzaffar menegaskan untuk menuntut kemerdekaan Gujerat. Lantaran itu, akhirnya
Gujerat bebas merdeka daripada taklukan Kesultanan Delhi pada 1391 dan diperintah oleh Zafar Khan atau Sultan Muzaffar Shah I sehingga tahun 1403.
Kawasan pemerintahan
Gujerat sebelum kemerdekaan
Empayar Gurjara
di Pratihara telah diperintah Gujarat pada abad ke 8 hingga abad ke-10. Pada tahun
775 pertama Parsi (Zoroaster) pelarian telah tiba di Gujarat dari Iran
Semasa abad
ke-10, Dinasti Solanki merupakan puak yang diperintah Gujerat. Solanki dipercayai
berasal daripada Chalukya dinasti purba. Dinasti Solanki diperintah Gujarat
pada tahun 960-1243 dan dibawah Dinasti Solanki itu, Gujerat telah menjadi pusat
utama perdagangan di Lautan Hindi.
Nama Pemerintah Gujerat
1391-1403 ZafarKhan(ShamsudDin
Muzaffar Shah I)- pemerintahan kali pertama
1403 – 1404 Tatar
Khan (NasirudDin Muhammad Shah I)
1404 - 1411 Zafar
Khan(ShamsudDin Muzaffar Shah I )
-pemerintahan kali ke-2
1411 – 1443 Ahmad
Khan (Nasir -ud- Din Ahmad Shah I)
1443 - 1451 Karim
Khan (Muizz -ud- Din Muhammad Shah II)
1451 - 1458 Jalal
Khan (Qutb -ud- Din Ahmad Shah II)
1458 Dawood
Khan (Dawood Shah)
1458 - 1511 Fath
Khan (Nasir -ud- Din Mahmud Shah I( Mahmud Begada )
1511 - 1526 Khalil
Khan (Shams -ud- Din Muzaffar Shah II)
1526 Sikandar
Khan (Sikandar Shah)
1526 Nasir
Khan (Nasir -ud- Din Mahmud Shah II)
1526-1535 Bahadur
Khan (Qutb -ud- Din Bahadur Shah) -
pemerintahan kali pertama
1535 – 1536 PeralihanEmpayarMughal
:
1536-1537 Bahadur
Khan (Qutb -ud- Din Bahadur Shah)-pemerintahan
kali ke-2
1537 (Miran
Shah Muhammad Shah III)
1537 - 1554 Mahmud
Khan (Nasir -ud- Din Mahmud Shah III)
1554 - 1561 Ahmad
Khan (Ghiyas -ud- Din Ahmad Shah III)
1561-1573 (Shams
-ud- Din Muzaffar Shah III)
Hubboo atau Nannu atau Nathu (waris mengikut sejarah
Mughal )
1573 – 1583 PeralihanEmpayar
Mughal
1583 (Shams
-ud- Din Muzaffar Shah III)
1583 PeralihanEmpayar
Mughal
Sejarah Pemerintah Kesultanan Gujerat
1391-1403 Sultan
Muzaffar Shah I
Namanya ialah Zafar Khan merupakan gabenor
Gujerat dibawah Kesultanan Delhi (Wikipedia). Seorang yang adil dan panglima
tentera yang hebat. (MS 61) Baginda mengiktiraf
kebesaran diraja dengan membawa gelaran Shah.
Cucu baginda
iaitu Ahmad Shah dilantik sebagai pemerintah di Ahmedabad. Semasa pemerintahan
Baginda Sultan Muzaffarid, daerah Ahmedabad yang diperintah oleh Sultan Ahmad
Shah I telah berkembang menjadi salah satu bandar terkaya didunia.
Sultan-sultan adalah penaung seni bina yang tersendiri dimana terdapat unsur-unsur Islam
dicampur dengan Gujarat Hindu asli dan Jain pada tradisi seni bina Gujerat.
Zafar Khan
telah bersiap sedia untuk berarak ke Delhi apabila dia telah terhalang dengan
tanda bahawa akan berlaku pencerobohan di Timur, dan menumpukan seluruh
perhatiannya kepada kempen menentang kerajaan Rajput di Idar, yang lemah pada
1400.
Kesultanan baru
telah disatukan oleh cucu kepada pengasas Kesultanan Gujerat ini iaitu Sultan
Ahmad Shah 1, yang telah banyak memerintah dan menyertai banyak peperangan
menentang Raja-raja Hindu di Gujerat dan Rajputana serta terhadap sesama Raja
Muslim iaitu Malwa, Khandesh dan Deccan. (Bossworth,
Clifford Edmund, :312)
1403-1404 Tatar
Khan (NasirudDin Muhammad Shah I)
Nama sebenar beliau ialah Tatar Khan. Beliau adalah
anak kepada Zafar Khan yang juga digelar sebagai Sultan Muzaffar Shah I. (Bayley,
1970:61) Pada tahun 1403, Tatar Khan berselisih faham dengan ayahndanya untuk pergi
ke Delhi tetapi dibantah oleh ayahndanya. Lantaran dari itu, Tatar Khan
bertindak mengurung ayahnya dan mengisytiharkan dirinya sebagai sultan Gujerat
yang membawa gelaran Muhammad Shah. Kemudian, beliau meneruskan perjalanan ke
Delhi namun ketika dalam perjalanan, Baginda Muhammad Shah I ini telah diracun
oleh pak ciknya sendiri iaitu Shams Khan. Maka, selepas kematian Sultan
Muhammad Shah I, Sultan Muzaffar Shah telah dibebaskan dari penjara dan
akhirnya beliau mentadbir semula pengurusan kerajaan Gujerat.
1404 - 1411 Zafar
Khan (ShamsudDin Muzaffar Shah I )
-pemerintahan kali ke-2
Maka, selepas kematian Sultan Muhammad Shah I, Sultan Muzaffar Shah telah
dibebaskan dari penjara dan akhirnya Baginda mentadbir semula pengurusan
kerajaan Gujerat. Lantas, Zafar Khan mengisytihar kembali dirinya sebagai
Sultan Muzaffar Shah I. Sebagai buktinya dapat dilihat bukti kekayaan dinasti
kesultanan baginda pada masa itu pada duit syiling yang tercatat nama baginda.
Baginda Sultan Muzaffar Shah I terus memerintah Gujerat sehingga hembusan
nafasnya terakhir pada tahun 1411. Sepanjang kejayaan pemerintahan baginda,
cucunya iaitu Ahmad Shah banyak membantu dalam segala aspek.
1411 – 1443 Ahmad
Khan (Nasir -ud- Din Ahmad Shah I)
Baginda adalah cucu kepada Zafar Khan atau
digelar Sultan Muzaffar Shah I). Baginda seorang yang tegas dan adil. Beliau bukan
sekadar pengasas kerajaan tetapi pemerintah Gujarat yang hebat dan sangat
masyhur.(Bayley, 1970:61) Pada awal pemerintahannya, beliau mengasaskan bandar
Ahmadabad , bagi menggantikan Anahilwara ketika era
pemerintahan datuknya Sultan Muzaffar Shah I. (Bossworth,
Clifford Edmund, :313)
Ahmad Shah I adalah Sultan Gujerat yang ke 3 dimana beliau
mewarisi takhta daripada Sultan Muzaffarid yang bermula pada tahun 1411
sehingga beliau menghembuskan nafasnya yang terakhir pada tahun 1443. Baginda
Sultan Muzaffarid telah menemui Ahmad Shah I dan digelar sebagai Sultan
Ahmedabad lantas ditabalkan sebagai sultan Gujerat.
Sebaik sahaja beliau menaiki takhta didalam kesultanan
Gujerat pada tahun 1411, Sultan Ahmad Shah terpaksa menghadapi satu
pemberontakan yang dilakukan oleh pak ciknya sendiri yang diketuai oleh pak
ciknya yang paling tua iaitu Fairuz Khan lantas terus mengiktiraf dirinya
sendiri sebagai sultan. akhirnya Fairuz
Khan dan abangnya telah menyerah diri kepada Sultan Ahmad Shah I ini. Dalam pemberontakan itu, Sultan Hoshang Shah
bagi Malwa telah membuat pemberontakan ketika pemberontakan oleh pak ciknya
iaitu Fairuz Khan dahulu tetapi Sultan Hoshang Shah ini sekali lagi berusaha
untuk menceroboh kembali Gujerat pada tahun 1417 bersama Nasir Khan yang
daripada Dinasti Faruqi dibawah pemerintahan
Khandesh, Sultanpur dan Nandurbar. Tentera Gujerat dikalahkan mereka
namun tidak lama kemudian Sultan Ahmad Shah I menyerang kembali dengan
mengetuai 4 ekspdisi ke Malwa pada tahun 1419, 1420, 1422 dan 1438.
Pada tahun 1429, Kanha, raja Jhalawar dibantu
oleh Bahmani Sultan Ahmad Shah I menjatuhkan Nandurbar. Akan tetapi tentera
Ahmad Shah ditewaskan tentera Bahmani dan mereka melarikan diri ke Dulatabad.
Bahmani Sultan Ahmad Shah kemudiannya menghantar bantuan tentera dan tentera
Khandesh turut menyertai mereka. Sekali lagi mereka Berjaya menewaskan tentera
Gujerat. Akhirnya, Sultan Ahmad Shah Berjaya merampas kembali Thana dan Mahim
daripada kerajaan Bahmani. Pada tahun 1443, Sultan Ahmad Shah I telah mangkat dan kejayaannya diwarisi
dan diteruskan oleh anak sulungnya Muizzuddin Muhammad Shah.
1443-1451 Karim Khan (Muizz -ud- Din Muhammad Shah
II)
Sultan Muhammad Shah merupakan anak kepada
Sultan Ahmad Shah I. Beliau mewarisi takhta selepas mangkatnya ayahndanya.
Beliau mula mengetuai kempen menentang Idar dan memaksa pemimpinya iaitu Raja Hari Rai untuk berada
dibawah pemerintahannya. Beliau kemudiannya menuntut penghormatan daripada
Rawal Dungarpur. Pada 1449, beliau menyertai perbarisan bagi menentang
Champaner tetapi pemerintah Champaner pada masa itu iaitu Raja Kanak Das telah
dibantu oleh Sultan Malwa Mahmud Shah Khilji bagi memaksa tentera Sultan
Muhammad Shah ini untuk berundur. Dalam perjalanan pulang, Sultan Muhammad Shah
sakit tenat dan mangkat pada Febuari tahun 1451. Selepas kematiannya,
kejayaannya diwarisi oleh anaknya Qutb-ud-din Ahmad Shah II.
1451 - 1458 Jalal
Khan (Qutb -ud- Din Ahmad Shah II)
Pada 13 februari tahun 1451, beliau merupakan
anak sulung kepada Sultan Muhammad Shah III telah menaiki takhta bagi
menggantikan ayahnya dan meneruskan undang-undang yang telah dilakukan oleh
warisan nenek moyangnya dahulu. Mahmud Khalji menyerang beliau kerana untuk
merebut peluang menakluk Gujarat, dan selepas kembali ke Mandu dipasang tentera
100,000 kuda dan 500 ekor gajah, dan menyerang daerah Nandurbar itu. (Bayley:1970,135-137)
Pada malam April 1, 1451, Mahmud Khalji
meninggalkan kem dengan membuat serangan malam di Qutbuddin, tetapi rancangannya
gagal kerana musuh dapat menghidu kehadiran mereka. Pada saat pertempuran yang
kritikal, tentera besar Malwa telah dikalahkan, dan Mahmud melarikan diri,
meninggalkan lapan puluh satu gajah dan semua peralatan ketenteraannya
dirampas.
Sultan Qutbuddin Ahmad Shah II ini adalah
seorang lelaki muda mempunyai kesihatan yang baik tetapi kematiannya secara tiba-tiba
membangkitkan syak wasangka daripada racun. Kemungkinan beliau telah ketagih
minuman keras, dan apabila di bawah pengaruh khayal minuman keras itu dapat
mempercepatkankematiannnya. Kecurigaan kerana tiba-tiba beliau jatuh ke atas
isterinya yang merupakan anak perempuan kepada Shams Khan dari Nagaur, disyaki
telah terlibat dalam pembunuhan suaminya itu hasil daripada hasutan Daud Khan
yang menghasut anak perempuanya untuk mengenakan racun kepada suaminya dengan
harapan untuk berjaya ke takhta Gujarat.(Bayley, 1970:158)
1458 Daud
Khan (Daud Shah)
Beliau merupakan saudara kepada Sultan
Qutb-ud-Din Ahmad Shah II. Pada 3 hari selepas mangkatnya Sultan Ahmad Shah II,
beliau berjaya menaiki takhta Gujerat dengan membawa gelaran Sultan Daud Shah. Beliau
dikatakan telah berusaha untuk merampas takhta sebagai Burhan-ul-mulk walaupun
takhta tersebut masih dipegang oleh Sultan Ahmad Shah II ketika masih hidup. Sultan
Daud Shah hanya memegang tampuk pemerintahan sebagai sultan hanya 7 hari
sahaja. Hal ini kerana beliau telah diusir oleh para bangsawan, menteri dan
rakyatnya sendiri. Rakyatnya mahukan Fateh Khan yang menaiki takhta istana
diraja Bhadar itu. (Bayley, 1970:159-160)
1458 - 1511 Fath
Khan (Nasir -ud- Din Mahmud Shah I( Mahmud Begadha )
Selepas kematian Sultan Qutb-ud-din Ahmad Shah
II pada tahun 1458, para bangsawan memilih pak cik beliau Daud Khan menaiki
takhta. Akan tetapi, dalam jangka masa singkat selama 7 hari atau 27 hari para
bangsawan telah memecat Daud Khan dan melantik beliau Fath Khan iaitu anak kepada Sultan Muhammad
Shah II menaiki takhta. Fath Khan
sepanjang pemerintahannya mengambil gelaran Abu-al-Fath Mahmud Shah tetapi
beliau dan lebih dikenali dengan nama Sultan Mahmud Begadha. Sultan Mahmud
Begadha menerima gelaran Begadha, dimana secara umumnya ia bermaksud “menawan 2
kubu”. Ianya berikutan kejayaan Sultan
Mahmud Shah I ini berjaya menawan kubu
Girnar dan Champaner yang kini dinamakan Mahmudabad. Kesultanan Gujerat telah mencapai kemuncak perkembangannya
dibawah pemerintahan beliau dimana empayar kekuasaan Gujerat telah meluas sehingga
ke timur India di Malwa dan daerah Barat India di Teluk Kutch. Beliau terkenal sebagai seorang pemerintah
yang sangat hebat dan dikenali diseluruh Asia.
Menjelang akhir pemerintahan Mahmud, muncul
faktor baru dalam politik India Barat, yaitu Portugis. Portugis telah
mengalihkan banyak perdagangan di Lautan barat India ke tangan mereka dan
memberikan jalan simpang bagi pedagang Mesir dan Gujarat. Karena hal inilah,
Mahmud bersekutu dengan Sultan Mesir pada tahun 1508. Pada tahun 1509,
Albuquerque seorang wizurai Portugis telah membawa kapal tentera yang banyak
dan muatannya dipenuhi senjata besar dan canggih. Kesannya Mahmud Begadha
menderita pada pertempuran itu sehingga menyebabkan beliau terpaksa menyerahkan
kawasannya di Diu kepada Portugis untuk membina kubu disana. (S.F.
Mahmud,1959:168)
Selama 55tahun
pada pemerintahan Ahmud Begra ini (862-917/1458-1511) adalah pemerintahan yang
terbesar dalam sejarah Kesultanan Gujerat itu. Kempen menentang raja-raja Hindu
yang dipimpin dan lain-lain. (Bossworth, Clifford
Edmund, :313) Akhirnya, Sultan Mahmud Shah I atau dikenali Sultan Mahmud Begadha mangkat
pada 23 November 1511. Khalil
Khan menyambung warisan takhta dari ayahndanya.
1511 - 1526 Khalil
Khan (Shams -ud- Din Muzaffar Shah II)
Khalil Khan
adalah anak kepada Sultan Mahmud Shah II (Sultan Mahmud Begadha) dan beliau
menyambung warisan takhta dari ayahndanya dengan membawa gelaran Sultan
Muzaffar Shah II. Pada 1519, Rana Sanga telah menyerang dengan dibantu oleh tentera Malwa terhadap Kesultanan
Gujerat dan telah menculik Mahmud Shah II dijadikan sebagai tawanan mereka. Sultan
Muzaffar Shah II telah menghantar tentera ke Malwa tetapi perkhidmatan mereka
tidak diperlukan sebagai Rana Sanga untuk menebus Mahmud II kembali menaiki
takhta. Akhirnya Sultan Muzaffar Shah II mangkat pada 5 April 1526 dan takhta
kejayaannya diwarisi oleh anak sulungnya iaitu Sikandar.
1526-1535 Bahadur
Khan (Qutb -ud- Din Bahadur Shah) -
pemerintahan kali pertama.
Beliau merupakan cucu kepada Sultan Mahmud
Begadha. Beliau juga sepanjang pemerintahannya menghadapi Portugis yang telah
membentuk petempatan di kawasan terkaya di Gujerat iaitu Diu, sebuah kawasan pantai Gujarat berpangkalan di Goa untuk
memudahkan tentera Portugis ini mengembangkan kuasa mereka di India. Semasa
pemerintahannya, beliau berjaya membina kubu di Chittor tetapi telah berlaku
persengketaan dengan Humayun. Lantaran itu, Gujarat berada di bawah tekanan
dari Empayar Mughal yang berada pada kekuasaan maharaja Babur (meninggal dunia
1530 ) dan Humayun. (S.F. Mahmud,1959:169)
Sebelum perlantikan beliau sebagai pemerintah
Gujerat, beliau telah melalui pelbagai detik yang sukar daripada keluarganya
sendiri. Beliau mempunyai abang yang bernama Sikandar Shah. Ayah mereka iaitu
Sultan Muzaffar Shah II telah melantik Sikandar Shah sebagai pewaris takhtanya.
Hubungan beliau dengan abang dan ayahnya semakin renggang semenjak abangnya
berkuasa penuh dalam mengawal pentadbiran Negara. Bapa Bahadur Shah iaitu Shams
-ud -Din Muzaffar Shah II , yang telah naik ke takhta Gujarat Kesultanan pada
tahun 1511 . Muzaffar Shah II mencalonkan Sikandar Shah (adik Bahadur Shah tua )
sebagai pewaris takhta. Hubungan Bahadur Shah bersama abang dan bapanya menjadi
tegang seperti Sikandar Shah mula mengambil alih kuasa pentadbiran. Disebabkan
bimbang akan hidupnya, Bahadur Shah melarikan diri Gujarat, pada awal
pelariaannya, beliau mendapat perlindungan daripada Chittor kemudian dengan
Ibrahim Lodi . Beliau tetap hadir di Pertempuran Panipat , walaupun dia tidak
mengambil bahagian dalam pertempuran itu. Apabila beliau menerima berita
kematian bapanya pada April 5, 1526 beliau segera pulang ke Gujarat dan hampir
semua bangsawan kecuali pembunuh abangnya yang sulung Sikandar , yang hanya
berpihak kepada beliau . Pembangkang telah ditindas dengan serta-merta dan
mereka telah dihukum. Pada waktu itu, Sultan Bahadur Shah ingin mencari
pembunuh ayahnda dan abangnya. Selepas Bahadur Shah berpaling menentang
saudara-saudaranya , saingan terdekatnya Latif telah cedera teruk dalam suatu
tindakan, dipenjarakan lalu mati. Mahmud II , anak daripada Sikandar Shah dan tiga lagi raja telah mati diracun. Hanya
satu daripada adiknya, Chand Khan terselamat , kerana beliau mempunyai
perlindungan di mahkamah Malwa dan Sultan Mahmud II Malwa enggan menyerahkannya
kepada Bahadur Shah.
·
Peperangan dengan Ahmednagar dan Malwa
Selepas Bahadur menaiki takhta pada tahun 1526
, beliau telah diminta oleh raja-raja Khandesh dan Berar untuk menyerang
Ahmednagar Kesultanan . Dalam 1528 , Bahadur melabur kubu Daulatabad , tetapi
kemudian dia terpaksa menarik diri kerana tentangan sengit meletakkan oleh
tentera Ahmadnagar itu. Tahun depan, dia sekali lagi memulakan kempen dan
mengatasi tentangan hebat lagi mengepung Daulatabad . Pada ketika ini, salah
satu sekutu beliau , pemerintah Berar mengkhianati beliau dan pergi ke Bidar .
Akhirnya, kedua-dua raja-raja dan Ahmadnagar Berar dipaksa untuk menandatangani
perjanjian menghina. Seterusnya, Bahadur menyerang Malwa , Mahmud II literal
tidak membuat sebarang rintangan dan pada 28 Mac 1531 Mandu jatuh kepada
tentera Bahadur ini . Malwa telah dilampirkan ke dalam kerajaannya.
·
Penglibatan pertama dengan Portugis
Walaupun , Bahadur telah terlibat dalam
pengepungan Mandu , armada Portugis yang kuat belayar dari Bombaim , yang
diketuai oleh Nuno da Cunha. Pada 7 Februari 1531 armada mencapai berhampiran
pulau Bet Shiyal , yang mereka ditangkap diatasi walaupun tentangan yang kuat .
Pada 16 Februari 1531 mereka mula membedil Diu tetapi tidak boleh berjaya untuk
mengenakan apa-apa kerosakan yang ketara kepada benteng itu. Pada 1 Mac 1531
Nuno da Cunha berlepas ke Goa , meninggalkan seorang pegawai bawahan , yang
secara teratur memusnahkan Mahuwa , Gogo , Bulsar , Mahim , Kelva , Agashi dan
Surat.
Kemerosotan takhta bermula dengan pembunuhan
abang Sultan Bahadur Shah iaitu Sultan Sikandar Shah. Implikasi daripada isu
pembunuhan itu, Gujerat menjadi mangsa mudah untuk tentera besar Mughal yang
diketuai oleh Maharaja Akbar menawan Gujerat.
1535 – 1536 Peralihan Empayar
Mughal :
Maka bermulalah pemerintahan Mughal selepas berjaya mencapai misi untuk
menjatuhkan Kesultanan Gujerat yang telah merdeka selama 200 tahun.
Setelah Akbar
dewasa, ia berusaha menyingkirkan Bairam Khan yang sudah mempunyai pengaruh
kuat dan terlampau memaksakan kepentingan aliran Syi’ah. Bairam Khan
memberontak, tetapi dapat dikalahkan oleh Akbar di Jullandur tahun 1561 M.
Setelah persoalan dalam negeri dapat diatasi, Akbar mulai menyusun program dan
dapat menguasai Chundar, Ghond, Chitor, Ranthabar, Kalinjar, Gujarat, Surat,
Bihar, Bengal, Kashmir, Orissa, Deccan, Gawilgarh, Narhala, Ahmadnagar, dan
Asirgah. Wilayah yang sangat luas itu diperintah dalam suatu pemerintahan yang
militeristik. Hal itu membuat kerajaan Mughal menjadi sebuah kerajaan besar.
1536-1537 Bahadur
Khan (Qutb -ud- Din Bahadur Shah)-pemerintahan
kali ke-2
·
Penglibatan kedua dengan Portugis.
Pada 23 Dis 1534 pada papan geliung St
Mattheus, Sultan Bahadur Shah telah menandatangani Perjanjian Bassein .
Berdasarkan syarat-syarat perjanjian itu, Portugis telah berjaya menguasai
bandar Bassein serta wilayah-wilayah , pulau, dan laut . Pada tahun 1536 , Gujarat telah diduduki oleh
Kerajaan Mughal. Berikutan keadaan itu, Sultan Bahadur Shah terpaksa membuat
suatu pakatan dengan Portugis untuk mendapatkan semula negara Gujerat ini,
dengan syarat beliau mesti melepaskan Daman dan Diu , Mumbai, dan Vasai kepada Portugis . Namun, pada bulan Februari, 1537
Sultan Bahadur Shah telah dibunuh oleh Portugis ketika melawat mereka di atas
kapal Portugis yang sedang berlabuh di luar pantai Gujarat, dan badannya telah
dibuang ke Laut Arab. Akhirnya, golongan bangsawan memilih Mahmud Khan , iaitu anak
saudara Sultan Bahadur Shah itu sebagai penggantinya. Maka Mahmud Khan dilantik
untuk menaiki takhta dengan membawa
gelaran sebagai Mahmud Shah III pada 10 Mei 1538.
1537 (Miran
Shah Khandesh Muhammad Shah III)
Sultan Bahadur Shah tidak mempunyai anak
lelaki, oleh itu terdapat beberapa ketidakpastian mengenai pengganti selepas
kematiannya. Muhammad Zaman Mirza, merupakan individu yang menjadi buruan
Kerajaan Mughal dibuat tuntutan atas alasan bahawa ibu Bahadur yang mengaku
bahawa Zaman Mirza adalah anak . Golongan bangsawan memilih anak saudaranya
Muhammad Miran Shah Khandesh sebagai penggantinya, tetapi Miran Shah Khandesh
meninggal dunia ketika dalam perjalanan ke Gujarat. Maka, Miran Muhammad Faruqi
daripada Khandesh ini hanya menakluki Gujerat
elama 6 minggu.
1537
- 1554 Mahmud Khan (Nasir -ud- Din Mahmud
Shah III)
Beliau menaiki takhta ketika berusia 11 tahun.
Ayah beliau menggelarkan diri baginda sebagai Manjhu.(Bayley, 1970:59) Ibunya
merupakan anak kepada Bahram Khan iaitu Raja Sind. Dilahirkan pada tahun 1526
ketika era pemerintahan Sultan Muzaaffar Shah II. Diberi gelaran Sultan Mahmud
Shah III. (Bayley, 1970:406) Beliau telah dibunuh di Mahmudabad. Bayley, 1970:59)
Gujerat Kini
Gujarat
kekal sebagai wilayah empayar Mughal sehingga Marathas diduduki Gujarat timur
dan tengah pada abad ke-18 Barat Gujarat ( Kathiawar dan Kutch ) berpecah
antara banyak pemerintah tempatan .Kemudian pada abad ke-18, Gujarat datang di
bawah kawalan Empayar Maratha yang menguasai politik di India. Pilaji Gaekwad ,
pemerintah pertama Dinasti Gaekwad , yang ditubuhkan kawalan ke atas Baroda dan
banyak Gujarat. Selepas Pertempuran Panipat pada 1761 , semua jeneral Maratha
ditubuhkan diri mereka sebagai kerajaan autonomi sambil mengekalkan kuasa
nominal Peshwas Pune dan Chhatrapati dalam Satara . British East India Company
merampas kawasan Gujarat dari Marathas semasa Perang Kedua Anglo -Maratha .
Ramai pemerintah tempatan, terutama Maratha Gaekwads of Baroda ( Vadodara ),
berdamai yang berasingan dengan British dan mengakui kedaulatan British sebagai
balasan untuk mengekalkan tempatan pemerintahan sendiri . Gujarat telah
diletakkan di bawah kuasa politik Bombay Presiden, kecuali negeri Baroda , yang
mempunyai hubungan langsung dengan Gabenor Jeneral di India. Dari 1818-1947 ,
kebanyakan Gujarat masa kini , termasuk Kathiawar , Kutch , dan Gujarat utara
dan timur telah dibahagikan kepada beratus-ratus negeri bangsawan , tetapi
beberapa daerah di Gujarat tengah dan selatan, iaitu Ahmedabad, memulakan
pembicaraan ( Bharuch ), Kaira ( Kheda ), Panchmahal , dan Surat, diperintah
secara langsung oleh pegawai-pegawai British. Mahatma Gandhi , yang dianggap
" bapa negara " India , adalah seorang Gujarati yang mengetuai
Pergerakan Kemerdekaan India terhadap pemerintahan penjajah British
No comments:
Post a Comment